Wiadomości - Aktualności

Powiat Pińczowski wczoraj i dziś.

Dodał: Sylwia Robak Data: 2018-04-06 10:37:46 (czytane: 3720)

20 lat - tyle mija od chwili, gdy Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął ustawę w sprawie utworzenia powiatów. To wydarzenie było początkiem narodzin Powiatu Pińczowskiego, który przejął odpowiedzialność za sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, którymi do tej pory zajmowała się administracja rządowa.

zdjeciestarosty.jpg     Ludzie i wydarzenia - budują historie. Dzięki ludziom uczymy się jakich błędów nie popełniać. Uczymy się wartości. Patrząc na wydarzenia z przeszłości widzimy co było dobre, a co było złe. Czasami ta granica się zaciera i wtedy trzeba bardzo staranie zajmować stronę, brać pod uwagę wszystkie możliwości. Cofnąć się do innych czasów. 
Patrząc na przeszłość można dojść do zadziwiających wniosków o teraźniejszości. Można też planować - mieć w sercu odwagę, uczyć się na błędach ludzi z przeszłości i pamiętać o ważnych wydarzeniach.
Szanowni Państwo w tym roku mija 20 lat istnienia powiatu pińczowskiego. Wiele się u nas zmieniło. Zmieniali się ludzie, wydarzenia odciskały piętno na wszystkim dookoła. Czasami było dobrze, czasami źle. Czasami kreska, którą stawiano była chybotliwa i trzeba było "szkiełka", żeby dojrzeć po której stronie tak naprawdę się znajduje.   
Śledząc historię naszego powiatu - Serca Ponidzia czuję dumę. Analizuję to co było i to, co jest teraz. Widzę ogromne zmiany na lepsze. Widzę też, że jeszcze wiele pracy przed nami. Dziś, prezentując Państwu krótką historię powiatu - mam ogromną nadzieję, że będzie to dobra lekcja historii i przypomnienie. O ludziach, wydarzeniach i o tym, że czas płynie nieubłaganie. Od nas zależy tylko to, jak go wykorzystamy.   

Zbigniew Kierkowski, starosta pińczowski

Historia Naszej Małej Ojczyzny sięga aż...XIX wieku, a dokładnie rozpoczęła swój bieg 1 stycznia 1867 roku, kiedy nasz kraj był jeszcze pod zaborami. Tego dnia zaczęło obowiązywać rozporządzenie władz carskich o reorganizacji i zmianie istniejącego dotychczas podziału terytorialnego Królestwa Polskiego.  Zwiększono wtedy liczbę powiatów z 39 do 85, a jednym z nich był właśnie zupełnie nowy Powiat Pińczowski.  Wtedy utworzono go z części wschodniej powiatu miechowskiego i zachodniej stopnickiego. Granicą pomiędzy powiatem jędrzejowskim a pińczowskim była rzeka Nida, natomiast Wisła oddzielała go od austriackiej Galicji. Właśnie przez ten fakt - umiejscowienia na mapie, w Pińczowie wydawano przepustki, upoważniające do tygodniowego pobytu za granicą.

Ówcześnie nasz powiat należał do guberni kieleckiej i leżał w jej południowej części. W jego skład wchodziły dwa miasta - Pińczów (wtedy miał nieco ponad 5 tysięcy mieszkańców) oraz Działoszyce (prawie 4 tysiące mieszkańców), czterech osad: Wiślica, Opatowiec, Koszyce, Skalbmierz; i dwudziestu dwóch gmin: Bejsce, Boszczynek, Chotel Czerwony, Chroberz, Czarkowy, Czarnocin, Dobiesławice, Drożejowice, Filipowice, Góry, Kazimierza Wielka, Kościelec, Książnice Wielkie, Nagórzany, Opatowiec, Pińczów, Sancygniów, Topola, Winiary Wiślickie, Wawrowice, Zagość i Złota. W chwili gdy powstał zamieszkiwało go 73 tysiące osób, a dwa lata później liczba mieszkańców wzrosła aż do 90 tysięcy! Później na przełomie wieków w Powiecie Pińczowskim liczba mieszkańców przekraczała 100 tysięcy. 

Większość osób (ponad 70 tysięcy) żyła i pracowała na wsiach, podczas gdy w miastach liczba ludności wynosiła nieco ponad 16 tysięcy osób. Są to dane za 1897 rok. 

W tamtych czasach dość liczne było ziemiaństwo (599 osób), które mieszkało w licznych dworach na terenie powiatu. Wystarczy wymienić piękny Pałac Deskurów w Sancygniowie, który istnieje po dziś dzień, choć czas odcisnął na nim swoje piętno. Pięknym zabytkiem jest także Pałac Wielopolskich, którzy właśnie Powiat Pińczowski wybrali na swój dom.  
 
Na wskroś rolniczy
W tamtych czasach - tak jak i obecnie, nasz powiat był wybitnie rolniczy. Dzięki doskonałym glebom, możliwy był rozwój rolnictwa, które przynosiło zyski. Uprawiano tu wszystkie rodzaje zbóż, tatarkę i ziemniaki. Sadownictwo i ogrodnictwo także było doskonale rozwinięte. Hodowano kozy, bydło, owce, konie, a nawet osły. 

Przemysł był bardzo słabo rozwinięty. Wpływ miały na to takie czynniki jak brak dróg bitych i żelaznych, a także oddalenie od centrów zbytu. 

Ten, który istniał był ściśle związany właśnie z rolnictwem, a po części także z górnictwem. W Kazimierzy Wielkiej znajdowała się cukrownia "Łubna", a we wsi Czarkowy mała fabryka produkująca siarkę. W 1878 roku były to największe przedsiębiorstwa, w których zatrudnienie znalazło 470 robotników. Na terenie powiatu w tamtych czasach działały także: 4 młyny motorowe, 8 młynów wodnych, 2 wiatraki, 4 gorzelnie, 3 olejarnie, 3 browary, 5 cegielni, małe fabryki świec, cykorii, mydlarnia i garbarnia. 

Okres I wojny światowej 
W 1914 roku wybuchła I wojna światowa. Gubernia kielecka (w tym Powiat Pińczowski) i radomska znalazły się pod okupacją austriacką. Znów zastosowano na tych terenach nowy podział na powiaty, a zadaniem nowopowstałych urzędów powiatowych było kierowanie sprawami administracyjnymi. Podział ustanowiono na podstawie postanowienia Rady Regencyjnej. Wówczas Powiat Pińczowski miał takie same granice jak przed I wojną światową. Składał się z 22 gmin, trzech miast (Skalbmierz, Pińczów, Działoszyce) oraz 281 sołectw (wtedy nazywanych gromadami).  

W tym stanie powiat przetrwał cały okres I wojny światowej (nieznacznie zmieniały się granice gmin). Zaborca w tamtych czasach utrudniał rozwój naszej ziemi - zginęło także wielu mieszkańców.  

 mapapowiatu.jpg


Odzyskanie niepodległości 
Gdy po 123 latach niewoli Polska odzyskała niepodległość, rozpoczął się wielki proces odbudowy. Dotknął także Powiat Pińczowski. To był bardzo ważny okres, pełen znaczących wydarzeń. Właśnie wtedy rozpoczęto budową kolejki wąskotorowej z Hajdaszka, przez Pińczów, Chroberz, Wiślicę, Kolosy, Kazimierzę Wielką, Proszowice, Skalbmierz, aż do Działoszyc. Inwestycją zajął się Wydział Powiatowy samorządu terytorialnego, na czele z ówczesnym starostą Wiktorem Lamotem. Oddanie linii kolejowej nastąpiło w 1925 roku, a nowopowstałe przedsiębiorstwo przyjęło nazwę: Pińczowskie Koleje Dojazdowe. Siedziba mieściła się w Pińczowie. Od tamtej pory przez długie lata kolej ułatwiała życie i pracę mieszkańcom powiatu.  

II wojna światowa 
Kolejny tragiczny okres w historii Powiatu Pińczowskiego rozpoczął się w 1939 roku wraz z wybuchem II wojny światowej. Kolejny konflikt przyniósł nie tylko zniszczenie kraju i mienia jego mieszkańców, ale przede wszystkim śmierć - poniosło ją wielu mieszkańców Powiatu Pińczowskiego. 

W tym okresie działała na naszym terenie rozbudowana siatka partyzancka. Przypomnijmy, że właśnie na naszej ziemi udało się utworzyć skrawek niepodległości - Republikę Pińczowską. Tysiąc metrów kwadratowych wyzwolono spod okupacji niemieckiej dzięki współpracy ponad podziałami. Tego historycznego wyczynu dokonali żołnierze: Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i Armii Ludowej. Polską administrację udało się utrzymać od 24 lipca do 15 sierpnia 1944 roku, po czym Niemcy rozbili namiastkę wolnego państwa polskiego. 

Po tym jak zakończyła się II wojna światowa, Polacy znów stanęli przed koniecznością przywracania naszego kraju "do życia". Znów trzeba było stworzyć nową administrację i na nowo podzielić odrodzoną Polskę.  

Aż do lat 70. ubiegłego wieku...
Ważną datą jest 15 stycznia 1945 roku. Wtedy to nominację na Starostę Powiatowego otrzymał Piotr Soja. To właśnie on miał zorganizować władzę na wyzwolonym terenie. Pierwsze spotkanie Powiatowej Rady Narodowej zorganizowano dzień później. Wtedy to wybrano władze.  
Przewodniczącym został Franciszek Kucybała, jego zastępcą Tadeusz Antos, sekretarzem Stefan Dybowski, a członkami byli: Stanisław Mącznik, Edmund Wojtasik, Piotr Pieron i Aleksander Rusiecki. 

Powiatem pińczowskim przez długie lata zarządzało wielu starostów, a każdy z nich
pozostawił po sobie ślady w historii - inwestycje, podjęte decyzje, zmiany, które po dziś dzień odczuwamy. 

Poniżej przedstawiamy poczet starostów pińczowskich od 1919 roku aż do lat 70. ubiegłego wieku: 
• 1919  rok -  Stanisław Nowak, 
• 1920 – Roman Serednicki,
• 1921 – Wiktor  Wrona – Lamot, 
• 1928 – Włodzimierz Kałuba,
• 1933 – Konstanty  Dziembowski,
• 1934 – Antoni Kulwieć,
• 1935 – Karol Winiarz,
• 1938 – Antoni Siwik,
• 1945 – Piotr Soja,

• 1946 – Franciszek Sapiecha, Cyprian Kalina, Antoni Łojek, Władysław Nawara, Jan Zioło i Józef Pokusa jako przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej.     

Od 1955 roku Powiatową Radą Nadzorczą kierowali: 
 • 1955 – Józef Wojtasik,
• 1955 – 1958 – Kazimierz Borawski,
• 1958 – 1961 – Józef Kostecki,
• 1961 – 1971 – Marian Kaszuba.  

Koniec lat 90. - nowe powiaty 
Powiaty ponownie pojawiły się ponownie w 1999 roku. W tamtych czasach znów odezwał się "duch walki" w gospodarzach gmin i działaczach społecznych z byłego Powiatu Pińczowskiego. Zabiegano mocno o to, aby ponownie go utworzyć. Starania nie poszły na marne - udało się tego dokonać. Powstał Powiat Pińczowski, który otrzymał granice takie jak ma obecnie.

Stanowisko starosty objął wówczas Andrzej Kozera, który sprawował tę funkcję aż do 2010 roku. To właśnie on był inicjatorem utworzenia w Chrobrzu najpierw Izby Tradycji Partyzanckiej Republiki Pińczowskiej, a następnie Ośrodka Dziedzictwa Kulturowego Ponidzia z siedzibą w pałacu Wielopolskich. Za jego kadencji, w 2002 roku oddano także budynek nowego Szpitala Powiatowego. Podczas urzędowania Andrzeja Kozery rozpoczęto także budowę hali widowiskowo - sportowej w Pińczowie oraz inwestowano w infrastrukturę drogową. 

Następnie funkcję starosty pełnił Jan Moskwa, który wcześniej był wicestarostą. Rządził powiatem przez trzy lata. W tym czasie udało się z powodzeniem kontynuować pozyskiwanie funduszy na remonty dróg, zapoczątkował współpracę z centrum kardiologicznym Intercard i doprowadził niemalże do zakończenia budowy pińczowskiej hali. Niestety Jan Moskwa zmarł 17 czerwca 2013 roku. 

Obecnie 
Po śmierci Jana Moskwy Rada Powiatu zdecydowała o powołaniu nowego włodarza Serca Ponidzia. Został nim Zbigniew Kierkowski, który przez wiele lat sprawował funkcję przewodniczącego Rady Powiatu. Później po wyborach samorządowych, w 2014 roku członkowie Rady Powiatu ponownie oddali władzę w ręce Zbigniewa Kierkowskiego, który swój urząd sprawuje do dziś. 

Jest włodarzem powiatu, który składa się z pięciu gmin: Pińczów, Złota, Kije, Michałów i Działoszyce. Liczba ludności na koniec 2017 roku wynosiła 39 738 mieszkańców.

Obecnie Powiat Pińczowski znalazł się w świecie, który pędzi i władza też musi nadążać. Dlatego pozyskiwane są środki na budowy nowych dróg i remonty, tych które są uszkodzone. Dlatego powiat nawiązuje współpracę  innymi powiatami i gminami pozyskując dofinansowanie na takie projekty jak e- zdrowie, e - administracja, e - geodezja. Dlatego stara się przyciągnąć turystów do pieknego Powiatu Pińczowskiego - starając się o remont zabytkowej kaplicy Świętej Anny i wytyczenie około 100- kilometrowej trasy rowerowej po Powiecie "Madonny Ponidzia". Dlatego zachęca się młodych, żeby wybierali naukę w „Kołłątaju, którego początki sięgają 1551 roku, i w „Staszicu”, który

Oferuje doskonałe przygotowanie do przyszłego zawodu.  Dlatego powstają kolejne plany, które na razie niech pozostaną owiane tajemnicą...

 

powiat1.jpg

Zobacz także

Dla wszystkich Mieszkańców Powiatu Pińczowskiego

Dodane: 2024-03-29 11:36 - czytane (6)

TAGI:


Jarmark Nadnidziański

08/17/2017

wiecej..

Dożynki Powiatowe

08/27/2017

27 sierpnia zapraszamy na Powiatowe Święto Plonów powiatu pińczowskiego.  wiecej..

Giełda Pracy już 14 września

09/14/2017

Młodzieżowe Centrum Kultury zaprasza na Giełdę Pracy.  wiecej..

koncert POZYTYWNIE NAKRĘCENI

11/11/2017

 11 listopada 2017 roku zapraszamy na jubileuszowy koncert zespołu POZYTYWNIE NAKRĘCENI koncert odbędzie się w hali widowiskowo sportowej w Pińczowie o godz. 17:00 WSTĘP WOLNY wiecej..

VI Otwarty Turniej Tańca - Pińczów 2018

04/28/2018

wiecej..

Przeczytaj kolejną wiadomość:

Akcja szczepienia lisów wolnożyjących

W dniach 7 – 13 kwietnia 2018r. na terenie województwa świętokrzyskiego planowane jest przeprowadzenie ochronnego szczepienia...